BESCHRIJVENDE NOTA VAN DE VLAGGEN,
VAANDELS EN WIMPELS VAN HET LEGER.
uittreksels uit het naslagwerk Emblemen en eervolle vermeldingen
door Commandant LUC A. LECLEIR
De doelstelling van dit artikel is niet alleen om de vaandels van de Luchtmacht voor te stellen, maar tevens alle eenheden die een verband hebben met dit Component in het daglicht te plaatsen.
Algemeen:
De vlaggen, vaandels en wimpels van het Leger moeten een dubbele zijde hebben en dienen samengesteld te zijn uit drie zijde banden met de nationale kleuren: zwart,
Grondstoffen:
geel en rood, gelijklopend geplaatst met de vlaggenstok.
Het weefsel dat dient voor het confectioneren der vlaggen moeten natuurlijke faliezijde zijn met grote kleurechtheid.
De galons, franjes, koorden, eikels, opschrift zijn in verguld nieuwzilvergoud gehalte: 1 gr ¼ goud 24 K per kilogram metaal.
De leeuw, voetstuk, krul en kroon moeten in hol brons zijn, verguld met echt goud (galvanoplastie) kleurloos gevernist.
De vlaggenstok moet uit gepolijst essenhout zijn.
Weefsel van de vlag:
Totale afmetingen:
Vlaggen: 0,90 X 0,90 m.
Vaandels: 0,80 X 0,80 m.
Wimpels: 0,70 X 0,70 m.
De banden die de vlag, het vaandel of de wimpel vormen moeten van gelijke afmeting zijn, nochtans dient de breedte van de zwarte band zo berekend te worden dat deze laatste een mof rond de vlaggenstok kan vormen.
De mof moet in dubbele zijde zijn.
Een galon in goud van 15 mm, moet de 3 wapperende zijden van de vlaggen omzomen en langs de hierboven vermelde mof lopen om een volmaakt vierkant te vormen.
Enkel op de wapperende zijden dient er op dit galon een gouden franje van 5 cm breedte aangepast, bevattende 300 bouillons per meter.
Vlaggenstok:
Hij moet uit zwart gepolijste essenhout gemaakt zijn. De stok moet uit twee stukken van dezelfde lengte bestaan, de ineensteken ervan dient te gebeuren door het in elkaar schuiven van twee kleurloos geverniste koperen hulzen.
Lengte:
Vlaggen - Infanterie: 2,40 m.
Vaandels - Cavalerie: 2,15 m.
- Artillerie: 2,25 m.
Wimpels - Genie: 1,85 m.
- Cyclisten: 1,85 m.
* De vlaggenstok moet eindigen met een huls die een kroon draagt waarop een voetstuk staat met daarop een rechtstaande leeuw.
Kroon:
Zij is gevormd uit een eikentak en een lauriertak.
Afmeting: Vlaggen en vaandels: doormeter ± 13 cm
doormeter van de sectie ± 2 cm.
Wimpels: doormeter ± 6,5 cm.
doormeter van de sectie ± 1,5 cm.
Voetstuk:
Het voetstuk moet in reliëf volgende aanduidingen dragen.
Op een van de grote zijden in hoofdletters op matte bodem de nationale zinspreuk: “Eendracht maakt macht” evenals de aanduiding in de Vlaamse taal van de Eenheid aan wie de vlag behoort; op de andere grote zijde dienen dezelfde aanduidingen gebracht in de Franse taal.
De aanduiding van het regiment moet onder de zinspreuk aangebracht worden. Zij mag afgekort worden doch volgens de aanduidingen van het Departement.
Het woord “Regiment” wordt gewoonlijk “REGT” geschreven, de T een weinig kleiner dan de andere letters.
De twee kleine zijden van het voetstuk moeten de beginletters van de Koning dragen, die regeerde op het ogenblik dat de vlag overhandigd is geweest.
Afmetingen: Vlaggen en vaandels: 12,5 cm x 4,0 cm x 3 cm dikte
Wimpels: 6,5 cm x 2,5 cm x 2 cm dikte
Leeuw:
Model: Rechtstaande heraldische Belgische Leeuw.
Afmetingen: Vlaggen en vaandels: 15 cm hoogte - 11 cm breedte en 3,5 cm dikte.
Wimpels: 7,5 cm hoogte x 5,5 cm breedte en 2 cm dikte
De leeuw in zijn lengte op het voetstuk geplaatst met de kop langs de kant waar de opschriften in de Vlaamse taal beginnen, hetzij naar links ziende wanneer men de Vlaamse tekst leest.
Koord:
Van het voetstuk vertrekt een koord met twee eikels voorzien van grote kwasten.
De koord heeft een doormeter van 7 mm en is 1,50 m lang.
De eikels, waarvan de rok gevormd is uit 40 bouillons, 7 cm hoog, hebben een totale lengte van 12 cm.
Het vasthechten van de vlag aan de vlaggenstok:
Door de huls en de vlaggenstok is een opening geboord, die een gepolijste koperen boutnagel doorlaat, welke langs de ene zijde op een gesloten ring eindigt.
Langs de andere zijde die boven de huls uitsteekt, zal een keep aangebracht worden.
Deze keep zal een gepolijste koperen veerhaakje ontvangen, vastgemaakt aan en sterk koord, die vastgeprikt is tussen de zijden overtrek aan de aansluiting met het weefsel van de vlag.
Opschriften:
De op de vlaggen aan te brengen opschriften zullen door het Departement aangeduid worden, evenals hun volgorde.
Het opschrift “Veldtocht 1914-1918” moet op het bovenste deel van de vlag aangebracht worden. Verder moet het horizontaal zijn en op gelijke afstand van de boorden beginnen en eindigen.
Het dient in hoofdletters te zijn, respectievelijk 7 cm voor de vlaggen, 6 cm voor de vaandels en 5 cm voor de wimpels.
De citaten aangebracht op de vlaggen, vaandels en wimpels moeten in hoofdletters van 4 cm zijn.
Zij moeten door een tussenruimte van 6 cm van het opschrift “Veldtocht 1914-1918” gescheiden zijn.
De achtereenvolgende citaten moeten onder elkaar gezet worden en dit met een tussenruimte van 10 cm.
Indien de uiteenzetting van het borduursel van een citaat 35 cm te boven gaat, wat betreft de vlaggen, 30 cm voor de vaandels en 25 cm voor de wimpels, dan wordt het citaat aangebracht op het midden van de vlag en op gelijke afstand van de 2 tegenoverstaande zijden.
Wanneer 2 citaten, elk afzonderlijk de hierboven aangeduide uiteenzetting van 35, 30 of 25 cm niet te boven gaat, worden zij twee per twee op een zelfde horizontale aangebracht.
Het eerste begint op 5 cm van de galon, het tweede op 5 cm van de middenlijn van de vlag, vaandel of wimpel.
De opschriften in de Franse taal worden horizontaal geleid naar de tegenoverstaande kant van de vlaggenstok, de opschriften in de Vlaamse taal zijn aangebracht op de andere zijde, volgens dezelfde schikkingen, maar naar de vlaggenstok geleid
DEEL I
1ste REGIMENT GRONDVERDEDIGING TEGEN LUCHTVAARTUIGEN
(31ste Artilleriebataljon)
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw van verguld metaal, op voetstuk; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"1 REGIMENT DE DEFENSE TERRESTRE CONTRE AERONEFS”
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"1 REGIMENT VAN GRONDVERWEER TEGEN LUCHTSCHEPEN"
Korte zijde: "A" (op beide zijden).
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een huls verbonden.
Doek van zijde, 68 x 70 cm, met goudfranjes.
Opschriften Recto: "CAMPAGNE 1914-1918 BATAILLE DE BELGIQUE 1940"
Verso: "VELDTOCHT 1914-1918 SLAG VAN BELGIE 1940"
2. Historiek
Het 4de Regiment Legerartillerie, dat bij koninklijk besluit van 29 oktober 1923 voorzien werd en de Grondverdediging tegen
Luchtdoelen (DTOA) groepeerde, werd bij koninklijk besluit van 14 december 1926 veranderd in “Regiment Grondverdediging tegen
Luchtvaartuigen (DTCA). In 1934 kreeg het de benaming “1er Régiment de Défense Terrestre contre Aéronefs” (1ste Regiment
Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen).
De opzoekingen lieten niet toe vast te stellen op welk ogenblik van deze evolutie een standaard aan het Regiment toegekend en
overhandigd werd. Wij nemen aan dat het 1ste Regiment DTCA al in het bezit was van zijn embleem (waarschijnlijk overgeërfd van het
ene Regiment DTCA), op het ogenblik dat een standaard aan het 2de Regiment DTCA toegekend werd.
In de nacht van 27 op 28 mei 1940 werd het embleem in de abdij te St.-Andries-bij-Brugge verborgen. Op 3 oktober 1944 werd het
terugbezorgd aan kapitein SBH A. Guilmot. Deze droeg het op 2 maart 1945 aan het Koninklijk Museum van het Leger over.
In 1946 nam het 31ste Artillerieregiment de tradities van het 1ste Regiment DTCA over. Zo werd de standaard, bij besluit van de Regent
nr. 2567 van 24 juni 1946 eraan toegekend. Op 4 december 1946 ging Minister van Landsverdediging, Luitenant-kolonel SBH R. de
Fraiteur tot de overhandiging over. Hij ontving het embleem uit de handen van Luitenant-kolonel SBH J. Lagae, afgevaardigde van Ere-
Generaal-majoor Baron G. Verhaegen, die het bevel voerde over het 1ste Regiment DTCA in 1940. De Minister overhandigde het aan
Luitenant-kolonel J. Systermans, korpsoverste van het 31ste Artillerieregiment.
In 1951 werd het 31ste Artillerieregiment in de nieuwe organisatie opgenomen als 31ste Artilleriebataljon.
Na de ontbinding van het Bataljon werd het embleem aan het Koninklijk Museum van het Leger overgedragen op 28 december 1956.
Op 1 november 1968 werd het 31ste Artilleriebataljon (Lichte Luchtafweerartillerie) opgericht. Het koninklijk besluit nr. 12885 van 22
april 1969 kende het de standaard van het 1ste Regiment DTCA toe. Op 8 november 1968 had Korpsoverste Majoor P. De Groot het
embleem van het Koninklijk Museum van het Leger overgenomen. Kolonel SBH B. Van Remoortere, Commandant Groep Hawk, en een
afvaardiging van verschillende verbroederingen woonden de plechtigheid bij.
2de REGIMENT GRONDVERDEDIGING TEGEN LUCHTVAARTUIGEN
(33ste Artilleriebataljon)
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"2e REGIMENT DE DEFENSE TERRESTRE CONTRE AERONEFS"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"2e REGIMENT VOOR GRONDVERWEER TEGEN LUCHTSCHEPEN"
Korte zijden: "A" (gekroond) op beide zijden.
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 77 x 77 cm, met goudfranjes.
Opschriften Recto: "BATAILLE DE BELGIQUE 1940"
"SLAG VAN BELGIE 1940"
2. Historiek
Bij koninklijk besluit nr 190 van 22 mei 1934 werd aan het 2de Regiment Grondverdediging tegen luchtvaartuigen een standaard
toegekend. Op 23 juli 1936 overhandigde Z.M. Koning Leopold III te Laken (St-Annakazerne) het embleem aan Korpsoverste Kolonel
M. Melen.
Tijdens de nacht van 27 op 28 mei 1940 werd de standaard in de abdij te St-Andries-bij-Brugge verstopt. Op 3 oktober 1944 werd de
standaard aan kapitein SBH A. Guilmot teruggegeven, die hem op 2 maart 1945 aan het Koninklijk Museum van het Leger
overgedragen heeft.
In 1946 nam het 32ste Artillerieregiment de tradities van het 2de Regiment Grondverdediging tegen luchtvaartuigen over. Het besluit
van de Regent nr. 2567 van 24 juni 1946 kende het de standaard toe. Ter gelegenheid van een plechtigheid gehouden op 4 december
1946 te Brussel, ging de Minister van Landsverdediging, luitenant-kolonel SBH R. de Fraitteur, tot de overhandiging over. Hij kreeg het
embleem uit de handen van kolonel G. Molhant, commandant van het 2de Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen in 1940
en vertrouwde het toe aan luitenant-kolonel A. Scohy, korpsoverste van het 32ste Artillerieregiment.
Op 1 september 1949 werd het 32ste Artillerieregiment omgevormd tot 33ste Artillerieregiment, dat op zijn beurt de tradities van het
2de Regiment DTCA overnam. Het besluit van de regent nr. 6792 van 1 februari 1950 kende de standaard van het 2de Regiment DTCA
toe aan het 33ste Artillerieregiment.
In 1951 werd het 33ste Artillerieregiment bij de reorganisatie omgevormd tot 33ste Artilleriebataljon.
Als gevolg van de ontbinding van dit laatste op vredesvoet, werd de standaard op 23 juni 1959 aan het Koninklijk Museum van het
Leger overgedragen
1ste LUCHTAFWEERGEWEST
2de LUCHTAFWEERGEWEST
3de LUCHTAFWEERGEWEST
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"…REG DEF ANTI AER"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"…LUCHTAFWEER GEWEST"
Korte zijden: geen opschrift
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 80 x 80 cm, met goudfranjes.
Opschriften Recto: "BATAILLE DE BELGIQUE 1940"
Verso: "SLAG VAN BELGIE 1940"
2. Historiek
Bij Koninklijk besluit nt 3045 van 24 juli 1954 kregen het 1ste, 2de en 3de Luchtafweergewest elk een standaard toegewezen. Zij
hadden de tradities van de Territoriale Wacht voor Luchtafweer (GTA) overgenomen. Op 12 mei 1955 overhandigde Z.M. Koning
Boudewijn te Brussel (Jubelpark) de emblemen aan de respectievelijke korpsoversten, Kolonel SBH A. Piers de Raveschoot, Kolonel R.
Dusausois en Kolonel SBH E. Janssens.
Op 1 juli 1959 werden het HK en de Bij. HK 1ste Luchtafweergewest, het HK en de Bij HK 2de Luchtafweergewest en het HK en de Bij.
HK 3de Luchtafweergewest ontbanden. Op 30 juni werd de standaard van het 3de Luchtafweergewest aan het Koninklijk Museum van
het Leger overgedragen. Het embleem van het 1ste ging pas op 1 juli over naar het Museum.
De standaard van het 2de Luchtafweergewest daarentegen werd op 13 juni 1959 aan het Opleidingsbataljon voor Luchtafweerartillerie
toegekend. Het telegram tot uitvoering wees de standaard echter toe aan het Centrum voor luchtafweerartillerie. Daar op 1 januari
1960 het Centrum en het Opleidingsbataljon omgevormd werden tot School voor Luchtafweerartillerie, belandde het embleem in de
School, waar het wordt bewaard.
1ste LUCHTVAARTREGIMENT
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"1er REGT D’AERONAUTIQUE"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"1ste LUCHTVAARTREGIMENT"
Korte zijden: "L III L"
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 80 x 76 cm, met goudfranjes.
Opschriften Recto: "LIEGE NAMUR ANVERS YSER 1917 FLANDRES 1918 BATAILLE DE Belgique 1940 BATAILLE
D’ANGLETERRE SIEPPE NORMANDIE ARDENNES BELGES CAMPAGNE DE HOLLANDE CAMPAGNE D’ALLEMAGNE"
Verso: "LUIK NAMEN ANTWERPEN IJZER 1917 VLAANDEREN 1918 SLAG VAN BELGIE 1940 SLAG VAN ENGELAND
DIEPPE NORMANDIE BELGISCHE ARDENNEN VELDTOCHT IN NEDERLAND VELDTOCHT IN DUITSLAND"
Nestel in de kleuren van de Leopoldsorde
Juweel van de Leopoldsorde
Herstelling van het doek. Teneinde er alle opschriften te kunnen op aanbrengen werd het volledig vernieuwd in 1952. (Het originele
doek van 1939 bevindt zich in het Koninklijk Museum van het Leger).
2. Historiek
Het Koninklijk besluit nr 2467 van 25 februari 1939 kende een standaard toe aan de drie Luchtvaartregimenten.
Z.M. Koning Leopold III overhandigde de standaard van het 1ste Luchtvaartregiment aan kolonel Vlieger F. Foidart te Evere op 19 mei
1939.
In mei 1940 werd het embleem gered en verborgen in de abdij te Sint-Andries-bij-Brugge, in 1945 werd het bij het Koninklijk Museum
van het Leger ingeleverd.
Het Koninklijk besluit nr 1394 van 26 november 1952 kende de standaard van het 1ste Luchtvaartregiment toe aan de 1ste Jager-
Bommenwerperswing (1). Luitenant-generaal L. Leboutte overhandigde het embleem aan Luitenant-kolonel Vlieger L. Remy te
Bevekom op 5 april 1955.
Het embleem blijft bewaard bij de 1ste Jachtwing .
(1) De 1ste Jager-Bommenwerperswing werd de 1ste Jachtwing Alle-Weer op 25 april 1958.
2de LUCHTVAARTREGIMENT
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"2e REGIMENT D’AERONAUTIQUE"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"2e LUCHTVAARTREGIMENT"
Korte zijden: "L III L" (gekroond)
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 80 x 80 cm, met goudfranjes.
Opschriften Recto: "LIEGE NAMUR ANVERS YSER 1917 FLANDRES 1918 BATAILLE DE Belgique 1940 BATAILLE
D’ANGLETERRE SIEPPE NORMANDIE ARDENNES BELGES CAMPAGNE DE HOLLANDE CAMPAGNE D’ALLEMAGNE"
Verso: "LUIK NAMEN ANTWERPEN IJZER 1917 VLAANDEREN 1918 SLAG VAN BELGIE 1940 SLAG VAN ENGELAND
DIEPPE NORMANDIE BELGISCHE ARDENNEN VELDTOCHT IN NEDERLAND VELDTOCHT IN DUITSLAND"
Nestel in de kleuren van de Leopoldsorde van het Oorlogskruis 1940-1945 met palmen.
Kruis van de ontsnapten 1940-1945
Herstellingen: 1. Nieuw doek. Het oorspronkelijk doek bevindt zich in het Koninklijk Museum van het Leger.
2. Herstelling van de franjes en van de opschriften in 1961, door de Slotzusters van Maredsous.
2. Historiek
Bij koninklijk besluit nr 5876 van 23 juni 1919 werd een standaard toegekend aan het Militair Vliegwezen (Aviation Militaire). Op 19
juli 1919 overhandigde Koning Albert I te Evere het embleem aan Luitenant Vlieger Ridder W. Coppens de houthulst.
Bij koninklijk besluit nr 9269 van 2 mei 1921 kreeg het Militair Vliegwezen de benaming “Militaire Luchtvaart” (Aéronautiquez Militaire)
die op 1 maart 1920 gevormd was door de samensmelting van de Militaire Luchtscheepvaart (Aérostation Militaire) en van het Militair
Vliegwezen. De standaard werd derhalve gewijzigd.
Bij koninklijk besluit nr 2467 van 25 februari 1939 werd een standaard toegekend aan de drie luchtvaartregimenten. Het 3de artikel van
het besluit bepaalde dat de standaard van de Militaire luchtvaart aan het 2de Luchtvaartregiment zou toegewezen worden.
Op 19 mei 1939 overhandigde Z.M. Koning Leopold III het embleem te Evere aan Luitenant-kolonel Vlieger Baron F. de Woelmont
In de plaats van de standaard te verbranden, zoals werd bevolen, begroef luitenant-kolonel Vlieger Baron F. de Woelmont op 26 mei
1940 de standaard in Vandangues (Niet bezet Frankrijk) nabij Montpellier.
Kapitein van het Vliegwezen Vandermies keerde van een opdracht in het Bezette Europa naar Londen terug en bracht de standaard
mee.
Op 12 februari 1942 overhandigde de Heer C. Gutt, Minister van landsverdediging, op het vliegveld van Northolt (Engeland) de
standaard aan Luitenant-kolonel Vlieger L. Wouters, die het 350ste Smaldeel - het eerste autonoom smaldeel binnen de RAF en kern
van de “Belgische Sectie van de RAF” - vertegenwoordigde.
Diezelfde standaard werd later de standaard van de luchtmacht. Op 4 oktober 1948 reikte Kolonel SBH R. de Fraiteur,Minister van
Landsverdediging, te Evere de standaard over aan Luitenant-kolonel Vlieger F. Burniaux.
In september 1949 werd de standaard toevertrouwd aan Kolonel Vlieger Jonkheer M. Donnet, DFC, Commandant van de
Operatiegroepering.
Bij koninklijk besluit nr 1394 van 26 november 1952 ontving de 2de Jager-Bommenwerperswing de standaard van het 2de
Luchtvaartregiment. Luitenant-generaal L. Leboutte overhandigde op 16 april 1955 op de Luchthaven van Florennes het embleem aan
Luitenant-kolonel Vlieger A. Van De Velde.
De standaard wordt bij de 2de Jager-Bommenwerperswing bewaard.
3de LUCHTVAARTREGIMENT
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"3er REGT D’AERONAUTIQUE"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"3de LUCHTVAARTREGIMENT"
Korte zijden: "L III L"
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 80 x 80 cm, met goudfranjes.
Opschriften Recto: "CAMPAGNE 1914-1918 YSER 1917 FLANDRES 1918 ANVERS LIEGE NAMUR BATAILLE DE Belgique 1940
BATAILLE D’ANGLETERRE DIEPPE NORMANDIE ARDENNES BELGES CAMPAGNE DE HOLLANDE CAMPAGNE D’ALLEMAGNE"
Verso: "VELDTOCHT 1914-1918 IJZER 1917 VLAANDEREN 1918 ANTWERPEN LUIK NAMEN SLAG VAN
BELGIE1940 SLAG VAN ENGELAND DIEPPE NORMANDIE BELGISCHE ARDENNEN VELDTOCHT IN NEDERLAND VELDTOCHT IN
DUITSLAND"
Nestel in de kleuren van de Leopoldsorde
Juweel van Oorlogskruis 1940
Herstelling van het doek dat volledig hernaaid werd in 1952 teneinde alle opschriften te kunnen dragen.
2. Historiek
Het Koninklijk besluit nr 2467 van 25 februari 1939 kende een standaard toe aan de drie luchtvaartregimenten.
Z.M. Koning Leopold III overhandigde de standaard van het 3de Luchtvaartregiment aan Kolonel Vlieger S. Hugon te Evere op 19 mei
1939.
Het doek van de standaard werd verbrand op het Hoofdkwartier van de “Aéronautique Militaire” te Montauban (Frankrijk) op 21 juni
1940. De leeuw werd toevertrouwd aan de Heer Dufer, Belgisch Consulair agent in deze stad.
Het Koninklijk besluit nr 1394 van 26 november 1952 kende de standaard van het 3de Luchtvaartregiment toe aan de 7de Jachtwing, die
op 1 december 1950 opgericht werd.
Luitenant-generaal Vlieger L. Leboutte overhandigde te Chièvres op 4 december 1954 een nieuwe standaard - trouwe weergave van de
standaard van 1940 - aan Luitenant-kolonel Vlieger M. Mullenders.
De 7de Jachtwing werd ontbanden op 1 december 1964 maar zijn standaard bleef toevertrouwd aan de Basis Chièvres.
De “Basis Bierset” werd opgericht op 10 mei 1960 en kreeg op 4 december 1968 de benaming “3de Tactische Wing”.
Het Koninklijk besluit nr 12885 van 22 april 1969 kende aan de 3de Tactische Wing de standaard toe van het 3de Luchtvaartregiment.
Op 6 januari 1969 overhandigde Luitenant-generaal D. Ceuppens, DFC, te Bierset het embleem dat van de basis van Chièvres
gekomen was aan Luitenant-kolonel Graaf H. d’Oultremont.
Bij de ontbinding van de 3de Tactische Wing werd de standaard overgemaakt aan het Koninklijk Museum van het Leger.
9de JAGERS-BOMMENWERPERSWING
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"9WCh B"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"9JBW"
Korte zijden: zonder opschrift
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden
Doek van zijde, 80 x 70 cm, met goudfranjes.
2. Historiek
De 9de Jager-Bommenwerperswing (9JBW) werd op 27 december 1953 opgericht; bij koninklijk besluit nr 3381 van 6 december werd
aan de Wing een standaard toegekend.
Z.M. Koning Boudewijn overhandigde de standaard aan Luitenant-kolonel Vlieger A. Henry tijdens een plechtigheid op de Esplanade
van het Jubelpark te Brussel op 12 mei 1955.
Op 1 maart 1960 werd de 9de Jager-Bommenwerperswing ontbonden. Deze droeg zijn standaard over aan het Koninklijk Museum van
het Leger, die het nog op dezelfde dag in voorlopige bewaring toevertrouwde aan de Basis van Brustem (1)
De 9de Tactische Wing Telegeleide Tuigen Grond-Lucht (W TTGL) werd opgericht op 28 mei 1962 en op 1 september 1964 herdoopt in
9de Wing Missiles (9 W Msl).
De Basis van Brustem, die ondertussen Vervolmakingcentrum van de Luchtmacht geworden was (Verv C), bezorgde de standaard
terug. Op 9 oktober 1964 overhandigde Generaal-majoor Vlieger L. Truyers te Düren (Duitsland) deze standaard aan Luitenant-kolonel
Vlieger A. Verlooy (2).
(1) CD 1831, MO/AESH 683/2 B07 van 3 maart 1960
(2) CD 1831, nota VS1/info nr 258 van 30 september 1964.
10de JAGER-BOMMENWERPERSWING
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"10W Ch B"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"10JBW"
Korte zijden: zonder opschrift
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 80 x 80 cm, met goudfranjes.
Herstelling: Vernieuwing van de rode zijde langs één kant en van de franjes door het Huis Bertrand (Brussel) in 1969.
2. Historiek
De 10de Jager-Bommenwerperswing werd opgericht op 1 april 1952.
Bij koninklijk besluit nr 3381 van 6 december 1954 werd aan de Wing een standaard toegekend. Z.M. Koning Boudewijn overhandigde
het embleem aan Luitenant-kolonel Vlieger J. Morai tijdens een plechtigheid op de Esplanade van het Jubelpark te Brussel op 12 mei
1955.
De standaard wordt bewaard bij de 10de Tactische Wing (10 W Tac).
13ste JACHTWING
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"13 W Ch"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"13 JW"
Korte zijden: zonder opschrift
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 77 x 80 cm, met goudfranjes.
2. Historiek
De 13de Jachtwing werd opgericht op 22 december 1953; het Koninklijk besluit nr 3381 van 6 december 1954 kende een standaard
eraan toe. Z.M. Koning Boudewijn overhandigde de standaard aan Luitenant-kolonel Vlieger J. Muller tijdens een plechtigheid op de
Esplanade van het Jubelpark te Brussel op 12 mei 1955.
De 13de Jachtwing werd afgeschaft op 1 juli 1958; de standaard werd voorlopig toevertrouwd aan de Basis van Koksijde op 9
september 1958
Op 6 oktober 1959 werd de 3de Wing Telegeleide Tuigen Grond-Lucht (3W TTGL) opgericht. Bij Koninklijk besluit nr 7488bis van 16
december 1959 werd aan deze Wing de standaard van de 13de Jachtwing toegewezen. Luitenant-generaal Vlieger F. Burniaux
overhandigde het embleem aan luitenant-kolonel van het Vliegwezen J. Bertrand, tijdens een plechtigheid op de Markt te Malmedy op
22 december 1959.
De benaming van de eenheid werd veranderd;
- in 13 W TTGL op 30 mei 1960,
- in 13 W Msl (Wing Missiles) op 1 december 1964
15de VERVOER- EN VERBINDINSWING
1. Beschrijving van de standaard
Leeuw op voetstuk, beide van verguld brons; koord van gouddraad.
Voetstuk Lange zijden: "L’UNION FAIT LA FORCE"
"15 WING"
"EENDRACHT MAAKT MACHT"
"15 WING"
Korte zijden: zonder opschrift
Stok van zwart geschilderd hout, in twee delen, door een geelkoperen huls verbonden.
Doek van zijde, 78 x 78 cm, met goudfranjes.
2. Historiek
Bij Koninklijk besluit nr 1394 van 26 november 1952 werd een standaard aan de 15de Vervoer- en Verbindingswing van de Luchtmacht
(15 VVbW) toegekend.
Op 19 oktober 1954 werd op de Esplanade van het Jubelpark te brussel deze standaard door Z.M. Koning Boudewijn overhandigd aan
majoor Vlieger A. Oger.
Dit embleem wordt in de eenheid bewaard (Melsbroek)
Nestel in de kleuren van het Oorlogskruis 1940 Nestel in de kleuren van de Leopoldsorde
EERVOLLE VERMELDINGEN
ALGEMENE BESCHOUWING
In het eerste deel van dit werk hebben wij onze volle aandacht aan de historiek van de emblemen gewijd. In het tweede deel bieden
wij een overzicht van de Eervolle Vermeldingen welke de eenheden van de Belgische Luchtmacht (of daaraan verbonden) hebben
verdiend.
Emblemen en Eervolle Vermeldingen vatten het roemrijke verleden van de verschillende eenheden samen. Zij vormen een ondeelbaar
geheel, een diptiek waarvan het ene luik het andere vervolledigt in het uitbeelden en vastleggen van de traditie.
Met Eervolle Vermelding bedoelen wij de vermelding van een eenheid in de algemene of dagelijkse orders van het leger. De teksten,
die ware lofreden mogen heten, verhalen waar en waarom een eenheid zich haar taak waardig heeft getoond. Meermaals werd zelfs bij
koninklijke beslissing een eenheid met een Eervolle Vermelding beloond. De nestel in de kleuren van het Oorlogskruis en van de
Leopoldsorde worden toegekend in functie van de verworven vermeldingen.
Spontaan blijven hoofdzakelijk de plaatsen van de wapenfeiten naklinken in de overlevering binnen de eenheid, net als in de
persoonlijke herinneringen trouwens van hen, die deelnamen aan deze of gene veldslag. Juist daarom worden de plaatsnamen op
vaandels, standaarden en vlaggen aangebracht. Dit gebruik vond zijn oorsprong in het Hanovers leger en dateert van 1785. Het werd
overgenomen door de Engelsen en, tijdens het Keizerrijk, door de Fransen. In België worden sedert de Eerste Wereldoorlog Eervolle
Vermeldingen op de emblemen van de eenheden geborduurd.
In deze opschriften ligt het raakvlak tussen emblemen en Eervolle Vermeldingen en meteen de verantwoording van het feit dat zij in
deze studie samen worden behandeld. In de opschriften worden de Eervolle Vermeldingen samengevat en zo hechter verbonden met
de traditie van de eenheid. Het embleem, gesierd met de opschriften, wordt zo een rijker drager van die traditie. In de loop van onze
opzoekingen is gebleken hoe opvallend de emblemen, die uiterlijk op elkaar gelijken, precies door het aanbrengen van de opschriften
worden gevaloriseerd en geïndividualiseerd. Meerdere emblemen, die in de abdij te St-Andries bij Brugge verborgen werden, konden
later slechts aan hun opschriften worden herkend.
Volledigheidshalve stippen wij aan dat niet alle opschriften de weergave zijn van een Eervolle Vermelding. Het opschrift "VELDTOCHT
1914-1918” werd in 1919 verleend aan alle eenheden van het velleger die toen een embleem hadden en aan de artilleriebatterijen. Dit
opschrift vertolkt geen Eervolle Vermelding en komt overigens niet in aanmerking voor het toekennen van de nestel. Anderzijds prijken
niet alle Eervolle Vermeldingen noodzakelijk op een embleem, eenvoudigweg omdat sommige eenheden te klein zijn om een embleem
te bezitten. Nochtans werden ook deze Eervolle Vermeldingen opgenomen in ons overzicht omdat het weglaten ervan het globale
beeld van de bestaande vermeldingen ernstig zou schaden.
Algemeen beschouwd werden de eenheden van de Belgische krijgssmacht eervol vermeld om hun wapenfeiten tijdens de beide
wereldoorlogen, de Korea-oorlog (1951-1953) en de Amerikaans-Belgische humanitaire interventie in Kongo (1964). In de jaren vijftig
ontstond in militaire middens een polemiek omtrent eventuele nieuwe embleemopschriften, die ondermeer de Slag bij Waterloo en de
gebeurtenissen ten tijde van de Belgische onafhankelijkheid in herinnering zouden brengen. Een daartoe aangestelde commissie
wimpelde na grondige studie de voorstellen af en ontzenuwde hierdoor een plan dat gedeeltelijk reeds rond 1930 werd opgevat.
Wij menen dat deze enkele gegevens kunnen volstaan als inleiding op het volgende gedeelte. In het tweede hoofdstuk vindt de lezer
de teksten van de Eervolle Vermeldingen 1914-1918 ( met opschrift), alfabetisch gerangschikt volgens de plaatsnamen die als
opschrift fungeert; de teksten van de Eervolle Vermeldingen 1914-1918 (zonder opschrift), chronologisch gerangschikt; de teksten van
de Eervolle Vermeldingen 1940-1945.
In het derde hoofdstuk zijn de Eervolle Vermeldingen, nestels en opschriften van elke traditie-eenheid afzonderlijk samengebracht,
zonder weergaven van de teksten der vermeldingen, welteverstaan. In de twee hoofdstukken zijn dus nagenoeg dezelfde gegevens op
verschillende wijze verwerkt, dit om de raadpleging van ons werk te vergemakkeljken.
DEEL II
TEKSTEN VAN DE EERVOLLE VERMELDINGEN
1. Teksten van de Eervolle Vermeldingen 1914-1918
Vermeldingen | B = schilden
E = Emblemen | LDO
KB | Rechthebbende eenheden of korpsen | Tekst van de Eervolle Vermeldingen |
LUIK - NAMEN |
E |
LDO nr 63 27-11-1930 |
Militaire Luchtvaart |
"Om de op het begin van de veldtocht 1914-1918 in bijzonder moeilijke omstandigheden door deze macht bewezen diensten te erkennen" |
IJZER 1917 |
E |
LDO nr 2720 23 - 04 - 1919 gewijzigd door LDO nr 2723 26 - 04 - 1919 KB 07-05-1921 Staatsblad 15-05-1921 |
Militair Vliegwezen
Militaire Luchtvaart |
Zie VLAANDEREN 1918, betreffende dezelfde eenheden, hieronder. |
VLAANDEREN 1918 |
E |
LDO nr 2720 23-04-1919 gewijzigd door LDO nr 2732 26-04-1919 KB 07-05-1921 Staatsblad 15-02-1921 |
Militair Vliegwezen en Luchtscheepvaart |
"1918-Heeft het leger de grootste dienstenbewezen gedurende de laatste aanval in VLAANDEREN. Doorde volharding, de moed en d evlijt in het gevecht die loodsen en waarnemers getoond hebben toen de slag woedde, heeft het vliegwezen zich opnieuw met roem overladen en heeft hen ten zeerste geholpen de eindelijke overwinning te behalen." |
2. Teksten van de Eervolle Vermeldingen 1914-1918 zonder opschrift
Datum van het LDO |
Rechthebbende eenheden |
Tekst van de Eervolle Vermelding |
18-09-1918 nr 1506 |
9de Vliegwezen smaldeel |
"Merkwaardig jachteskadril dat, in alle omstandigheden de schoonste voorbeelden gegeven heeft van een bewonderendswaardig plichtgevoel en van een volstrekte opofferingsgeest. Heeft altijd in de loop van luchtgevechten buitengewone kwaliteiten van handigheid en van durf bewezen; had op 1 september 1918 52 officiëlebekrachtigde overwinningen." |
3. Teksten van de Eervolle Vermeldingen 1940-1945
Verleend opschrift | B = schild E = zinnebeeld | LDO of AO | Bevoordeelde Korpsen of Eenheden | Tekst van de Eervolle Vermeldingen |
BELGISCHE ARDENNEN |
E |
LDO nr 108 01-11-1945 Besluit nr 732 10-07-1945 |
Militaire Luchtvaart | "Tijdens het Duitse tegenoffensief in de Belgische Ardennen, in den Winter van 1944, speelde de Belgische Militaire Luchtvaart, in den schoot van de Royal Air Force, een beslissende rol bij de operaties waardoor de vijandelijke strijdkrachten terugggehouden en tenslotte teruggedreven werden." "De bemanningen van onze bombardementsvliegtuigen en onze jachtvliegtuigbestuurders namen ten koste van bloedige offers, een ruim aandeel in de hevige gevechten, welke leidden tot de volkomen en definitieve bevrijding van ons Vaderland." |
DIEPPE |
E |
LDO nr 108 01-11-1945 B PR nr 732 10-07-1945 |
Militaire Luchtvaart | "Op 19 augustus 1942 vielen de Geallieerde land-, zee- en luchtstrijdkr.achten Dieppe aan. Talrijke Belgische bemanningen van jacht- en bombardementsvliegtuigen namen schitterend deel aan de krijgsverrichtingen van den dag. De piloten van de Belgische jachteskadril nr 350 behaalden 7 bevestigde overwinningen, namen deel aan de vernietiging van een 8ste vijandelijk vliegtuig, vernielden waarschijnlijkeen 9de en beschadigden 11 andere. De roemvolle daden van de leden der Belgische Militaire Luchtvaart bezorgden hun talrijke blijken van bewondering vanwege de Britse, Franse en Belgische overheden." |
NORMANDIE |
E |
LDO nr 108 01-11-1945 B PR nr 732 10-07-1945 |
Militaire Luchtvaart | "Bij de voorbereiding en de uitvoering van de ontscheping der Geallieerde strijdkrachten in Normandie,, den 6 juni 1944; speelden talrijke leden van het varend en van het niet-varend personeel der Belgische Militaire luchtvaart een belangrijke rol. Tijdens luchtgevechten, bombardementsopdrachten en aanvallen tegen troepen op den grond, brachten onze vliegers, ten koste van zware offers, den vijand ductige verliezen toe. Door haren heldenmoed tijdens deze operaties, die tot de bevrijding van België leidden, heeft de Belgische Militaire luchtvaart zich, tegenover het Vaderland, zeer verdienstelijk gemaakt." |
SLAG VAN BELGIE 1940 |
E
__________________
E
E
__________________
E
__________________
B
__________________
B |
AO nr 196 1946 B PR nr 2785 10-08-01946
____________
AO nr 662 1952
KB nr 1355 06-11-1952
____________
____________
AO nr 481 1952 KB nr 1123 11-08-1952 |
Militaire Luchtvaart
_______________________
1ste Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen (DTCA)
2de Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen (niet inbegrepen de 1ste en 2de Batterij C40) _______________________
Territoriale Wachtr voor Luchtafweer (GTA)
_______________________
Luchtwaakdienst
_______________________
1ste en 2de Batterij C40 van het 2de Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen (DTCA) | "Overdekte zich van 10 tot 14 mei 1940 met roem, door zich met algehele zelfverloochening in den luchtslag te werpen tegen een tegenstander die, dank zij het aantal en de hoedanigheid van zijn materieel, over een verpletterende overmacht beschikte." ______________________________________ "Keureenheden in de echte zin van het woord, samengesteld uit officieren, gegradueerden en soldaten met een uiterst ontwikkelde graad van de aan hun specialiteit eigene kennissen, bezield met een geest van volkomen zelfverloochening en met een volghardende en onwankelbare wil aan de commando-organen hun kostbare hulp te verlenen, al was het ten koste van de zwaarste offers. Met een in aantal en hoedanigheid klaarblijkend onvoldoende materieel, gaven al deze eenheden, gedurende d eveldtocht van mei 1940, blijk van een volkomen uithoudingsvermogen, toewijding en moed in de uitvoering van hun zware taken, verzekerden dank zij hun technische en miliatire kennissen, in de mate van hun mogelijkheden, de luchtpolitie, de bescherming van de legerzone en van d egrote stedelijke centrums. In menigvuldige omstandigheden, tijdens de terugtocht van het leger, waren elementen van de Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen, van de Territoriale Luchtmacht en van de Waakdienst in cantact met de vijand, leden verliezen doch behielden hun samenhang tot de laatste ogenblikken van de strijd." ___________________________________________ "Voor hun gedrag gedurende de Achtiendaagse Veldtocht gedurende dewelke zij blijk gegeven hebben trots de hevige reacties van het vijandelijk vleigwezen van een merkwaardige geestdrift en stoutmoedigheid alsook van een uiterst doelmatig techniek en nauwkeurigheid van het vuur." |
SLAG VAN ENGELAND |
E |
LDO nr 108 01-11-1945 B PR nr 732 10-07-1945 |
Militaire Luchtvaart | "Gedurende den slag van Engeland, van 28 augustus tot 15 september 1940, nam een handvol vliegers van d ebelgische Militaire Luchtvaart, welke in Groot-Britannië in vorming was, roemvol deel aan de gedenkwaardige gevechten die tussen de Royal Air Force en de Luftwaffe werden geleverd. Onze piloten verloren daarbij een vierde van hun getalsterkte, doch behaalden de volgende overwinningen: 21 vijandelijke vliegtuigen neergehaald, 9 vijandelijke vliegtuigen waarschijnlijk vernietigd of beschadigd. Door de dapperheid en het prachtig gedrag van haar personeel verworf de Belgische Militaire Luchtvaart, gedurende deze historische dagen, een onvergankelijken roem." |
VELDTOCHT IN DUITSLAND |
E |
LDO nr 108 01-11-1945 B PR nr 732 10-07-1945 |
Militaire Luchtvaart | "Sedert 1942 namen de bemanningen der Belgische Militaire luchtvaart in dienst bij de eskadrille zware bombardementsvliegtuigen en nachtjagers met langen actieradius, deel aan de systematische verplettering van de zware industrie en aan de vernieling der grote centra en verkeerswegen van den vijand. Vanaf het ogenblik waarop de Geallieerde strijdkrachten het bevrijdingsoffensief ontketenden, namen onze jachtvliegtuigbestuurders en onze bemanningen van lichte bombardementsvliegtuigen een roemrijk aandeel in de beslissende gevechten welke leidden tot de algehele nederlaag van den vijand. Evenals het varend personeel onzer eskadrille, gedurende de achtereenvolgende etappen die hen tot het hart zelf van Duitsland moesten brengen, gaf het niet-varend personeel blijk van de meest volstrekte toewijding en van een prachtigen geest." |
VELDTOCHT IN NEDERLAND |
E |
LDO nr 108 01-11-1945 B PR nr 732 10-07-1945 |
Militaire Luchtvaart | "In het begin van het jaar 1945, nam de Belgische Militaire Luchtvaart een werkzaam aandeel in de dagelijkse gevechten die de bevrijding medebrachten van Nederland, bevriend buurland van België. |
VLAANDEREN 1940 | |
AO nr 196 1946 B PR nr 2785 10-08-1946 |
1ste, Vde en VIde Groep van het 1ste Luchtvaartregiment | "Van 18 tot 26 mei hebben hun bemanningen heldhaftig en behendig, zonder enige bescherming van jachtvliegtuigen en tegenover een geducht vijandelijk vliegwezen en luchtdoelgeschut, de talrijke verkenningstochten volbracht welke hun gervraagd werden." |
Zonder opschrift |
E |
Besluit Regering van Londen nr 194 03-02-1944 |
Luchtmacht | "Voor de schitterende deelneming van dit keurwapen aan den Veldtocht 1940-1944 en ter gelegenheid van de honderste overwinning die in de lucht, op den vijand behaald werd door de dappere vliegers wier wapenfeiten het Belgisch Vliegwezen met roem bedekten." |
DEEL III
LOT VAN DE EMBLEMEN OP 28 MEI 1940
(enkel met betrekking tot de Luchtvaart eenheden)
1. Vernietigde of verbrande emblemen (37)
- 3de Luchtvaartregiment
2. Emblemen verborgen in de Benedictijnenabdij te Sint-Andries bij Brugge (36)
- 1ste Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen
- 2de Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen
- 1ste Luchtvaartregiment
3. Emblemen verborgen te Middelkerke (6)
4. Emblemen begraven te Mariakerke (3)
5. Emblemen berborgen in het Koninklijk Museum van het Leger (21)
6. Emblemen, gered door particulieren (21)
- 2de Luchtvaartregiment
7. Emblemen buitgemaakt door de vijand (1)
BESLUIT VAN 12 NOVEMBER 1930
Nr 29316
ALBERT, Koning der Belgen,
Aan allen, tegenwoordigen en toekomenden, HEIL
Overwegende dat de afmetingen van vaandels, standaards en fanions van leger en gendarmerie, alsmede de wijze van aanbrengen
van de er bij behorende opschriften dienen vastgesteld:
Op voorstel van Onzen Minister van Landsverdediging,
WIJ HEBBEN BESLOTEN EN WIJ BESLUITEN
Art. 1. - Vaandels, standaards en fanions van leger en gerdarmerie zijn tweevlakkig en bestaan uit drie strooken zijde met
's lands kleuren: zwart, geel en rood.
Art. 2. - Vaandels, standaards en fanions, hebben volgende afmetingen:
Vaandels 0 m 90 x 0 m 90
Standaards 0 m 80 x 0 m 80
Fanions 0 m 70 x 0 m 70
Art. 3. - De opschriften op vaandels, standaards en fanions worden er bij machtiging van den Minister van Landsverdediging en naar
de door hem bepaalde wijze op aangebracht.
Art. 4. - Onze minister van Landsverdediging is belast met de uitvoering van onderhavig besluit.
Gegeven te Brussel, den 12e November 1930
(g) ALBERT
Van Koningswege:
De Minister van Landsverdediging
(g) Ch de BROQUEVILLE
OVERHANDIGING VAN DE EMBLEMEN
Emblemen door Z.M. Koning ALBERT I overhandigd
Op 19 juli 1919, te EVERE aan het Militair Vliegwezen
Emblemen door Z.M. Koning LEOPOLD III overhandigd
Op 23 juli 1936, te LAKEN (St-Annakazerne), aan het 2de Regiment Grondverdediging tegen Luchtvaartuigen
Op 19 mei 1939, te EVERE (Luchthaven), aan het 1ste, 2de en 3de Luchtvaartregiment
Emblemen door Z.M. Koning BOUDEWIJN overhandigd
Op 19 oktober 1954, te BRUSSEL ( Jubelpark), aan de 15de Vervoer- en Verbindingswing
Op 12 mei 1955, te BRUSSEL (Jubelpark), aan het 1ste, 2de en 3de Luchtafweergewest, aan de Luchtwaakdienst.
aan de 9de en 10de Jagers-Bommenwerperswing, aan de 13de Jachtwing.
Vaandel van 1830
Copyright © 2014 by Nvvve-Anuuda All Rights reserved